Maglina “Orion” (M42), “De Mairanova” maglina (M43) i maglina “Trkač” (NGC 1977)

“The earth is the cradle of humanity, but mankind cannot stay in the cradle forever.” (Konstantin Tsiolkovsky)

Muzika uz post: Orion

Počinje sezona Oriona, najljepšeg sazviježđa na noćnom nebu. Poseban dragulj unutar njega je maglina M42 (Orionova maglina), M43 (De Mairanova maglina) i NGC1977 (maglina Trkač). Ovih dana, gledano iz naših krajeva, M42 izlazi oko 20:30 nisko na I-IJI horizontu. Kulminira (najviša elevacija na nebu) oko 02:10 na visini od oko 40° prema jugu (J). Poslije toga se spušta prema JZ-Z sve do svitanja.

Snimljeno sa ukupnom integracijom od 17.5 h (ekspozicije po 10, 20 i 30 s, tokom 5 noći), sa balkona na Dobrinji. Snimljeno sa S50 (250 mm fokulna dužina, IMX462 senzor, LP filter). Obrada u DeepSkyStacker (stakiranje), Graxpert (stretch i korekcija vinjetiranja), Starnet (izvlačenja zvijezda) i Photoshop (finalna obrada).

Maglina “Orion” (M42) se nalazi se u Orionovom “maču” ispod pojasa (tri zvijezde u nizu). To je difuzna emisivno-refleksiona maglina, udaljena od Zemlje oko 1350 svjetlosnih godina. M42 je jedno od najbližih i najintenzivnijih područja formiranja zvijezda u našoj galaksiji. U njenom središtu nalazi se skup mladih, vrućih zvijezda poznat kao Trapezium – četiri glavne zvijezde koje intenzivno zrače u UV dijelu spektra. Unutar magline se jonizuju velike količine vodika, formiraju se protostelarni diskovi oko mladih zvijezda, prašina i gas se turbulentno miješaju, a gasovi se kreću velikim brzinama. Zbog toga je M42 laboratorij za proučavanje kako zvijezde i planete nastaju.
Na slici se vidi i “De Mairanova” maglina M43 (kuglasti oblik). Ta zaobljena, gotovo izolirana “kugla” sjeverno od glavnog tijela M42 je zasebna emisijska maglina, jonizovana od strane svoje centralne zvijezde. Zvijezda stvara sferično područje jonizovanog plina čiji rubovi svijetle. Oko nje nalaze se filamenti prašine i gasa.
Dio tamnih, oblikovanih oblaka koji se protežu iznad M42 i M43 je prašina koja apsorbuje svjetlost.
Odmah iznad (M42) nalazi se još jedan dragulj – NGC 1977 (maglina “Trkač”). Riječ je o vrlo zanimljivoj refleksijskoj maglini, udaljenoj oko 1500 svjetlosnih godina, smještenoj u srcu Orionovog molekularnog oblaka. Za razliku od emisionih maglina, NGC 1977 ne svijetli sama od sebe – ona odražava plavu svjetlost obližnjih vrućih zvijezda, posebno zvijezde 42 Orionis. Upravo ta refleksija daje joj prepoznatljiv hladni, plavi sjaj. Tamne trake prašine unutar magline stvaraju obrise koji liče na čovjeka u trku, pa je po tome i dobila ime.

Šteta je što se ovo sazviježđe pojavljuje zimi jer ga od magli i smoga koje slijede (posebno novembar i decembar) mi u Sarajevu uglavnom nećemo moći vidjeti na nebu.

Seestar S50 koji je korišten za snimanje je definitivno budućnost astrofotografije i astronomije (kao i ostale varijante smart teleskopa: Celestron Origin Mark II, Unistellar eQuinox 2, Unistellar Odyssey Pro, ZWO SeeStar S30, Vaonis Vespera II itd), posebno za širu publiku i one koji nisu raspoloženi za ozbiljnija astrofotografska snimanja (puno skupe opreme, kompleksnost snimanja i obrade, nosanje po terenu i sl.). Više o ovim teleskopima na ovom linku.