Komete

Kometa C/2025 A6 (Lemmon)

Sinoć (28.10.2025.) smo Džan i ja sa Mojmila snimali kometu C/2025 A6 (Lemmon). Nebo je konačno bilo vedro (nakon 10 dana oblaka), a seeing solidan. Snimali smo sa novom igračkom, Seestar S50 (apohromatski triplet i senzor Sony IMX 462). Ispod je dat snimak komete, načinjen od 90 slika, svaka sa ekspozicijom od 20 s (ukupno 30 min). Snimci su stakirani u DSS, a potom obrađeni u Seti Astro Tools i Photoshop. Na slici se vide dvije repne komponente komete:

• Plavičasti, uži rep koji ide u lijevo prema gore je tzv. jonski rep (eng. ion tail), sastavljen od plinova koje Sunčev vjetar tjera u suprotnom smjeru od Sunca. Njegova boja potiče od joniziranog ugljik-monoksida (CO⁺) koji svijetli plavičasto.
• Širi, žućkasto-ružičasti rep je “prašinski” rep, građen od sitnih čestica prašine koje reflektiraju Sunčevu svjetlost i daju kometi “zlatni” sjaj.

Sjajna “glava” (koma) oko jezgre prikazuje gdje led i prašina intenzivno isparavaju dok kometa prolazi bliže Suncu. Ta koma okružuje nevidljivu čvrstu jezgru promjera svega nekoliko kilometara. Kada se kometa približi Suncu, led iz njene jezgre počinje da sublimira (pretvara se direktno iz leda u plin). Taj plin sadrži mnoge molekule, među njima i C₂ (dijatomski ugljik) i CN (cijanogen). Pod utjecajem UV zračenja Sunca, te molekule se pobude i joniziraju, i tada emituju karakterističnu zelenu svjetlost – posebno C₂. Spektralne linije C₂ daju intenzivan zelenkast sjaj u području talasne dužine reda 500–550 nm, što se najviše primjećuje u komi, odmah oko jezgre, gdje je koncentracija plinova i najveća. Ta zelena svjetlost brzo nestaje jer se molekule C₂ razgrađuju na Sunčevom svjetlu dok ih Sunčev vjetar nosi sve dalje od jezgre. Zato rep komete obično izgleda plavičasto (jonski rep) ili zlatno-ružičasto (prašinski rep), ali ne zeleno – ta boja je rezervisana samo za komu, najgušći dio oko jezgre

Neku noć (25.10.2025) sam snimio (slika dole) i kretanje komete C/2025 R2 (SWAN) tokom 15 minuta na nebu. Snimljeno iz Sarajeva. Korišten Seestar S50, 90 ekspozicija po 10 s. Obrada: Registax, Seti Astro Suite, Photoshop. Kometa C/2025 R2 (SWAN) tokom 15 minuta na nebu. Snimljeno iz Sarajeva. Korišten Seestar S50, 90 ekspozicija po 10 s. Obrada: Registax, Seti Astro Suite, Photoshop.

Kometa Neowise (C/2020 F3)

C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS), starless varijanta

Komet C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS)

Kometa 46P/Wirtanen, Aldebaran i Hijade

Detalji snimka:
Lokacija: Prečansko polje kod Dejčića
Oprema: Canon 6d + Canon 85mm @f2.2
Vođenje: Skywatcher Star Advanturer tracker
Ekspozicija: 8 x 30sec
Obrada: Nebulosity (stakiranje), Lightroom, Photoshop

Desno na slici se vidi kometa 46P/Wirtanen, zelenkaste boje. Na slijevoj strani slike su spektakularni Aldebaran i zvjezdani skup Hijade u sazviježđu Bik.

Više o kometi 46P/Wirtanen:
Kometa 46P/Wirtanen je kratko-periodični kometa sa orbitalnim periodom od oko 5,4 godine. Bio je prvobitna meta letjelice Rosetta (European Space Agency) ali se na kraju odustalo od toga. Prečnik mu je oko 1,2 km. Komet će biti najbliže Suncu u srijedu 12., a Zemlji u nedjelju 16. decembra. Tako će u nedjelju projuriti pored našeg planeta na udaljenosti od oko 11 miliona kilometara. Sa tamnijih lokacija komet se može vidjeti i golim okom, a za više detalja najbolje je snimiti ga digitalnim aparatom (na postolju).
Komet 46P/Wirtanen ima zanimljivu zelenkastu komu. Koma (lat. Coma; grč. ϰόμη: kosa) je magličasta obvojnica jezgre kometa koja zajedno s jezgrom tvori glavu kometa. Sastoji se od plinova i prašine. Kuglasta je ili izduženog oblika, a nekad pokazuje slojeve. Nastaje kada Sunce dovoljno zagrije jezgru kometa, iz koje se tada oslobađaju plinovi sublimacijom zaleđene materije, noseći sa sobom čestice praha. Koma je zapravo atmosfera u kojoj djelovanjem Sunčevog zračenja dolazi do disocijacije molekula i do jonizacije produkata raspada, koji su pobuđeni pa svjetle određenom bojom.

Rapsodija na Bjelašnici

Komet 46P/Wirtanen (zelene boje), sazviježđe Orion (pri dnu), Aldebaran i zvjezdani skup Hijade (u centru) i zvjezdani skup Plejade (na vrhu). Snimljeno u blizini Dejčića. Spektakularna noć, spektakularna lokacija. Canon 6D + Samyang 14mm f2.8, 20 sec, ISO 3200.

C/2012 K1 (PANSTARRS)

Komet C/2012 K1 (PANSTARRS), 02. 07. 2014. snimljen “piggyback” tehnikom.

Korišten je DSLRaparat Canon 550d sa objektivom Canon EF 70-300mm f/4-5.6 IS USM, spojen na teleskop (refraktor) SkyWatcher Black Diamond 100ED na HEQ 5 montaži sa motorom.

Komet je uslikan 60 puta sa ekspozicijom od 60 sec, f/5.6 i ISO 800, nakon čega su slike stakirane i obrađene u Adobe Lightroom i Photoshop.

Inače, C/2012 K1 je retrogradni komet iz Ortovog oblaka, otkriven 17. maja 2012. godine sa magnitudom 19,7, na udaljenosti od 8.7 astronomskih jedinica, teleskopom Pan-STARRS.

U nedelju ujutru (oko 2h) sam “uhvatio” i komet Lovejoy (C/2014 Q2) koji se vrzmao po našem nebu preko zime, ali nisam mogao tada da ga snimim zbog hladnog vremena.

I u nedelju nakon nekoliko neuspješnih pokušaja da uperim teleskop softverski (program CdC) prema kometi, na kraju sam zelenim laserom kroz finder teleskopa ručno naciljao region u sazviježđu Mali medvjed u kojem se tada nalazio komet.

Evo položaja sa astrometry.net stranice:http://www.worldwidetelescope.org/webclient/default.aspx…

Oprema: SW APO refraktor 120mm f/7.5, Canon 500D
Snimanje: 15x45s light frames ISO 1600, 10x45s dark frames
Obrada: Nebulosity, PI LE, Photoshop

Više o kometi:

C/2014 Q2 (Lovejoy) je dugoperiodični komet kojeg je 17. avgusta 2014. otkrio Terry Lovejoy. U trenutku otkrića sjaj kometa je bio 15. magnitude i nalazio se u južnom zviježđu Krma. Komet C/2014 Q2 je peti komet kojeg je otkrio Terry Lovejoy, australski astronom amater.

Komet je do decembra 2014. povećao sjaj na magnitudu 7.4 što ga je učinilo vidljivim u malim teleskopima i dvogledima. U drugoj polovici decembra komet je bilo moguće vidjeti i golim okom s veoma tamnih lokacija. U noći s 28. na 29. decembra 2014. komet je prošao samo 1/3 stupena od kuglastog skupa Messier 79 u sazviježđu Zec.

C/2014 Q2 je prvi komet nakon dugo vremena koji je istodobno bio sjajan i vidljiv na tamnom noćnom nebu.

Prije prolaska kroz perihel komet je imao period obilaska oko Sunca od oko 11.500 godina, ali zbog gravitacijskih utjecaja planeta nakon prolaska period obilaska će se smanjiti na oko 8.000 godina.

Slike u većem formatu možete pogledati na ASTROBIN i FLICKR.